Thật ra, tôi rất ngại khi cầm viết ghi lại những câu hỏi đã trả lời với bạn bè khi họ hỏi tôi: Bitcoin rốt cuộc là thế nào, tại sao có thể nhân giá trị hàng chục vạn lần trong thời gian ngắn? Có thể nào lan var cũng được như bitcoin không?
Vì đó chỉ là những phần nhận xét đã được nhanh chóng đúc kết để đưa ra những câu giải đáp kịp thời chớ không phải một sưu tầm có tính cách khoa học. Trong câu chuyện, mấy anh em thấy nhận xét sơ bộ của tôi có phần lý thú, nghe vui tai nên tôi ghi ra thành văn bản.
Hôm nay tâm trạng cao hứng, tôi xin gửi đến các bạn đọc vài mẩu chuyện phân tích về cách thức vận hành và hình mẫu của Bitcoin, từ đó chúng ta đối chiếu với lan var. Cũng xin các tay nghề đầu tư Crypto và anh em chơi Lan trong nước đừng cười tôi dốt hay nói chữ, dám múa búa trước cửa Lỗ Ban, đánh trống trước cửa Sấm.
Tôi lần đầu tiên nghe về bitcoin là những năm 2008 2009, lúc đó tôi đang học cấp 3. Cũng như lũ trẻ cùng thời, tôi rất mê máy tính và cực kỳ nghiệm game. Cứ sau mỗi ván game, rãnh tay một chút thì lên Internet đọc đủ thứ trên đời. Trong một lần dạo forum nước ngoài, tôi thấy người ta tranh luận: “Tiền giấy và vàng sẽ bị thay thế bởi một sản phẩm công nghê.” “Thế giới sẽ ra sao khi có một loại tài sản không bị kiểm soát bởi chính phủ và các ngân hàng quốc gia?” “Có hay không một loại tiền hoàn toàn thuộc về người dân?”. Những câu hỏi này chính là tiền đề cho một người đàn ông bí ẩn có tên mật là Satoshi Nakamoto phát hành Bitcoin. Đến hiện tại chưa ai biết người đàn ông này thực sự là ai. Có rất nhiều lời đồn đoán về thân phận thật sự của người này, tuy nhiên tất cả những người được đề cập đến đều đã lên tiếng công khai phủ nhận là Nakamoto.
Bản thân Nakamoto đã từng tuyên bố mình là một người đàn ông 37 tuổi, sống ở Nhật Bản. Tuy vậy, tiếng Anh hoàn hảo của anh ta và việc phần mềm không được dán nhãn bằng tiếng Nhật đã làm dấy lên những sự nghi ngờ về thông tin trên. Khoảng giữa năm 2010, Nakamoto đã chuyển sang các hoạt động khác và để lại bitcoin cho một số thành viên nổi bật của cộng đồng BTC. Satoshi cũng chỉ định Gavin Andresen là nhà phát triển đứng đầu.
Theo ước tính Nakamoto sở hữu khoảng 1 triệu bitcoin tương đương với xấp xỉ 41 tỷ đô la vào tháng 1 năm 2021.
Bản thân tôi cũng có đầu tư Crypto cuối năm 2020, về cộng đồng Crypto lúc bấy giờ đã khác rất nhiều so với những năm 2008 2009. Thị trường đã có rất nhiều công cụ và doanh nghiệp ra đời nhằm hoàn thiện hệ sinh thái Blockchain hơn. Tuy nhiên những đặc điểm nhận dạng chính yếu nhất dường như là ít thay đổi theo thời gian. Tôi có thể nói qua 4 điểm chính nhất cho mọi người dễ nhớ, rồi bạn đọc xem thử như vậy có dễ hiểu hơn chăng?
Bitcoin nói riêng và Crypto nói chung có định nghĩa đi kèm ràng buộc rất chặt chẽ, giá trị dễ bị chi phối, có tính phi tập trung và cuối cùng là hoàn toàn ẩn danh.
1. Ai kiểm soát bitcoin?
Theo Gavin Andresen, điều đầu tiên anh tập trung sau khi Nakamoto dời đi là phi tập trung hơn nữa. Andresen muốn bitcoin vẫn có thể tiếp tục tồn tại một cách tự động, ngay cả khi có điều gì bất trắc xảy ra với anh.
Đối với nhiều người, lợi ích chính của bitcoin là nó độc lập với các chính phủ, ngân hàng và các tập đoàn trên thế giới. Không một cơ quan nào có thể can thiệp vào các giao dịch bitcoin, áp đặt phí giao dịch hoặc lấy tiền của mọi người. Hơn thế nữa hoạt động của bitcoin rất minh bạch – mỗi giao dịch được lưu trữ trong một sổ kế toán công khai khổng lồ được gọi là blockchain.
Về cơ bản bitcoin không phải được quản lý như một mạng lưới do đó nó cho phép người dùng có toàn quyền kiểm soát tài chính của họ. Đó là những tham vọng lúc sơ khải của Gavin và Satoshi. Thực tế hơn 10 năm qua gần như chứng minh điều ngược lại. Những cá mập sở hữu khoảng 10 000 Bitcoin hoặc hơn thế một chút hoàn toàn có quyền kiểm soát đối với cung cầu và giá cả trên các sàn giao dịch. Tính độc lập của Bitcoin vẫn được đảm bảo, nhưng giá trị thì thay đổi chóng mặt với biên độ là không tưởng.
2. Bitcoin hoạt động như thế nào?
Mô hình bên dưới khái quát cách hoạt động của Bitcoin.
Đằng sau đó, mạng lưới bitcoin chia sẻ một sổ kế toán công khai gọi là “chuỗi khối” (blockchain). Sổ kế toán này bao gồm tất cả các giao dịch đã được thực hiện. Bản ghi chép kỹ thuật số của các giao dịch được kết hợp thành “khối”.
Nếu ai đó thay đổi duy chỉ một ký tự hoặc một con số trong một khối của giao dịch, nó sẽ ảnh hưởng để tất cả các khối sau đó. Vì nó là sổ công khai nên các sai sót và gian lận có thể dễ dàng bị phát hiện và sửa chữa bởi bất kỳ ai.
Ví của người dùng có thể xác minh tính hợp lệ của mỗi giao dịch. Tính xác thực của mỗi giao dịch được bảo vệ bằng các chữ ký kỹ thuật số tương ứng với địa chỉ gửi.
Bởi vì quá trình xác minh và sự phụ thuộc vào nền tảng giao dịch, một giao dịch bitcoin có thể cần vài phút để xử lý. Giao thức bitcoin được thiết kế để mỗi khối mất 10 phút để đào.
3. Các tính chất của Bitcoin
Phi tập trung
Một trong những mục tiêu chính của Satoshi Nakamoto khi tạo ra bitcoin là sự độc lập của nó với các cơ quan quản lý. Nó được thiết kế để mọi người, mọi doanh nghiệp và máy móc tham gia vào việc khai thác xác nhận giao dịch đều trở thành một phần của một mạng lưới khổng lồ. Hơn nữa, ngay cả khi một phần của mạng lưới có vấn đề, tiền vẫn sẽ được chuyển.
Ẩn danh
Ngày nay các ngân hàng biết hầu như mọi thứ về khách hàng của họ: lịch sử tín dụng, địa chỉ, số điện thoại, thói quen chi tiêu,…Điều này rất khác với bitcoin vì ví bitcoin không cần phải kết nối với bất kỳ thông tin nhận dạng cá nhân nào. Trong khi một số người chỉ đơn giản là không muốn tình hình tài chính của họ bị quản lý và theo dõi bởi bất kỳ một cơ quan nào, những người khác có thể lập luận rằng buôn bán ma túy, khủng bố, các hoạt động bất hợp pháp và nguy hiểm khác sẽ phát triển mạnh trong điều kiện nặc danh này.
Minh bạch
Sự ẩn danh của bitcoin chỉ có tính tương đối, vì mọi giao dịch bitcoin được thực hiện đều được lưu trữ trong blockchain. Nếu địa chỉ ví được sử dụng công khai, bất kỳ ai cũng có thể biết số tiền trong đó bằng cách nghiên cứu cẩn thận số kế toán blockchain. Tuy nhiên, truy tìm địa chỉ bitcoin cụ thể cho một cá nhân vẫn gần như không thể.
Những người muốn ẩn danh trong các giao dịch của mình có thể thực hiện các biện pháp ở dưới ra-đa. Có một số loại ví ưu tiên độ mờ và bảo mật nhưng biện pháp đơn giản nhất là sử dụng nhiều địa chỉ và không chuyển một số tiền khổng lồ vào một chiếc ví.
Nhanh chóng
Mạng bitcoin xử lý thanh toán gần như ngay lập tức, thông thường chỉ mất vài phút để ai đó ở phía bên kia địa cầu nhận được tiền, trong khi thông thường các ngân hàng chuyển tiền có thể mất đến vài ngày.
Không thể trả lại
Một khi đã gửi bitcoin cho ai đó thì bạn không có cách nào lấy lại được, trừ khi người nhận muốn gửi chúng lại cho bạn. Điều này đảm bảo việc nhận thanh toán, có nghĩa là người đang giao dịch với bạn không thể lừa bạn rằng họ chưa nhận được tiền.
Thế Bitcoin và Lan Var có giống nhau?
Nhiều nhà đầu tư mạo hiểm thừa nhân rằng trong khoảng 5 -7 năm trở lại đây, Bitcoin và Lan var là 2 kênh đầu tư có tỷ suất sinh lời tốt nhất và cộng đồng cực kỳ rầm rộ. Đồ thị bên dưới là giá Bitcoin trong giai đoạn 2015 đến nay:
Bạn có thể làm phép tính đơn giản, 430$ thành gần 50000$ cho 1 BTC, tăng 12 000 %. Tương tự, nhiều nhà vườn sở hữu các dòng 5CT phi điệp hiếm và đẹp từ những năm 2015 đến nay sau khi nhân giống và làm kinh tế, giá trị cũng tăng cả chục nghìn lần. Đơn cử có thể kể đến huyền thoại 5CT Ngọc Sơn Cước với bước nhảy là 500 triệu, 2 tỷ, 14 tỷ, 160 tỷ cho 1 cây. Nhưng có một điểm hài hước rằng là nếu một người mua 1 Bitcoin với giá 40 000$ thì tất cả mọi người đều dễ dàng tin thông tin đó, vì nó được hạch toán chi tiết vào sổ cái công khai toàn cầu của Bitcoin. Nhưng nếu một người hoặc một nhóm chơi Lan Var mua 1 cây Ngọc Sơn Cước 250 tỷ thì hầu như không ai tin. Những người ngoài cuộc còn cho đó là lừa đảo, đa cấp, làm giá. Chỉ có những anh em thuộc cộng đồng thật sự đều tin tưởng và chứng kiến những giao dịch giá trị lớn như vậy.
Thế vấn đề ở đây là gì? Câu trả lời có ngay trong câu hỏi. Vấn đề ở đây là Lan Var thiếu một cái sổ cái công khai tương tự như Bitcoin. Chỉ cần có một nơi lưu trữ mọi thông tin giao dịch của anh em Lan Var và người ngoài có thể nhìn thấy tiền giao dịch, thông tin minh bạch ở đó, cuộc chơi của Lan Var sẽ khác.
Bản thân Bitcoin có whitepaper được Satoshi Nakamoto mô tả rất chặt chẽ và đẳng cấp. Chính sự ràng buộc bởi hợp đồng thông minh này làm cho mọi người tham gia vào mạng lưới đểu nắm rõ quy tắc của cuộc chơi. Về phía Lan Var, dù chưa được soạn thảo thành văn bản công khai nhưng nhìn chung, cộng động chơi Lan Var có sự đồng thuận ngầm (bất thành văn) về tiêu chuẩn cho 1 dòng phi điệp khỏe và mặt hoa đẹp.
Bitcoin có thể bị chi phối bởi những tay cá mập lớn thì bản thân Lan Var cũng một phần nào đó chịu ảnh hưởng bởi những nhà vườn lớn hoặc độc quyền trong một dòng phi điệp nào đó. Tuy nhiên với trải nghiệm của bản thân tôi, việc chi phối giá của một dòng phi điệp ở thị trường hoa Lan Việt Nam khó hơn rất nhiều.
Thứ nhất, nó sẽ vấp phải sự phản ứng mãnh liệt của những người chơi khác khi mặt hoa không được đẹp và tính ổn định khi xổ lại. Bản thân thị trường cũng từng chứng kiến nhiều mặt hoa được khai sinh rầm rộ, được một số nhà vườn lớn quảng bá khắp nơi. Tuy nhiên, sau một thời gian tồn tại, người ta rỉ tai nhau và bắt đầu xầm xì về tính thẩm mỹ của nó không xứng đáng với giá tiền bỏ ra. Chưa kế đến 2 hoặc 3 năm kế tiếp, có các nhà vườn nở lại mặt hoa chính chủ thì hóa ra là không giống như hình mặt hoa ban đầu 100%. Dân gian ta hay nói vui là không được đẹp như lúc mới cưới về. Tất nhiên, sự việc kể trên cũng có nhiều nguyên nhân. Có khả năng kỹ thuật chăm cây của từng vườn là khác nhau, cũng có khả năng do mã gen của mặt đó không mạnh, nên F1 F2 có hình thể yếu. Tóm lại, việc làm giá một mặt hoa mới hoặc ép giá một mặt hoa lâu năm trên thị trường lan var không phải là không thể, nhưng rất khó để thực hiện được nếu không được cộng đồng chấp thuận. Chính cái yếu tố thẩm mỹ và sự bí ẩn về bộ gen trong sinh vật cảnh của Lan Đột Biến là khác biệt to lớn nếu so sánh với Bitcoin. Sở hữu 1 đồng tiền ảo thì nó cũng chỉ là số dư trong ví bạn. Nhưng sở hữu 1 giò lan phi điệp trên tầng thượng nhà bạn ở thành phố là một cảm giác gì đó rất đẳng cấp.
Thứ hai, vai trò của những người nuôi trồng rất quan trọng. Nếu bạn để ý kỹ ở mô hình cách thức hoạt động của Bitcoin mà tôi đã mô tả ở trên, có tồn tại các thợ đào. Ở trong hệ sinh thái của Bitcoin, các thợ đào, như tên gọi của họ, thực hiện việc giải các thuật toán khó trên máy tính thông qua Card đồ họa và nhận về một số Bitcoin tương ứng, hành động đó gọi là đào Bitcoin. Satoshi quy định rõ, càng nhiều người tham gia đào thì tỷ lệ Bitcoin trả về giảm xuống, từ đó tăng độ hiếm của đồng tiền này. Khi các cá mập thu gom đủ số Bitcoin từ các thợ đào và đưa lên mua bán, họ có thể tác động đến giá. Thị trường lan var thì không như vậy. Nếu đào Bitcoin là tổ hợp của việc tiêu tốn điện năng và giải toán để luôn luôn nhận được phần thưởng, thì nhà vườn nuôi trồng lan var là sự kết hợp tinh tế giữa kiến thức, kỹ thuật, môi trường, đam mê và đôi khi còn cả may mắn mới có thể có các giò phi điệp đạt chuẩn. Nói một cách ngắn gọn, nuôi trồng lan var khó hơn rất nhiều so với việc đào tiền điện tử. Giả sử một nhà vườn sưu tầm được 1 giống hiếm và muốn nhân rộng để chi phối giá, họ có khả năng mất trắng hoặc không đạt được mục đích do quá trình chăm sóc trục trặc, dẫn đến chết cây hoặc thối cây. Bitcoin khi đã đào được về trong ví thì nó luôn ở đó, chứ không có chuyện thối Bitcoin.
Chỉ với 2 phép so sánh nhỏ đó cho ta thấy được có một sự chênh lệch nhất định về hệ sinh thái cho Bitcoin và Lan Var tính tới thời điểm hiện tại. Một thứ quá dễ để có được, không có tính thẩm mỹ và cũng chẳng có gì đặc biệt như Bitcoin lại được cả thế giới thừa nhận, được lập các sàn mua bán cho mọi người vào tham gia. Nó nổi tiếng đến mức trở thành một giáo phái. Còn một biểu tượng của cây cảnh có từ cả ngàn đời nay như hoa lan đột biến lại chỉ quanh quẩn trong những cộng động nhỏ lẻ như bấy giờ. Đó là một sự thật không công bằng. Viết ra mấy dòng này, tôi tin chắc không chỉ có mình tôi mà còn rất nhiều anh em khác trong cộng đồng lan var đều thấy được tiềm năng to lớn chưa được khai phá của thị trường. Những ngày đầu tiên của Bitcoin, việc mua bán và giao dịch các đồng tiền là rất khó khăn, hầu như đều đến từ tự phát. Thế rồi các sàn giao dịch Coinbase, Binance ra đời đã thay đổi toàn bộ diện mạo của Bitcoin. Các sàn này hỗ trợ người mua và người bán rất nhanh chóng, cực kỳ minh bạch và thuận tiện, có cơ chế để chống lừa đảo. Tính từ thời điểm đó đến nay, tổng khối lượng giao dịch và thanh khoản trên thị trường Crypto đã tăng từ 10 triệu đô lên hơn 110 tỷ đô, tức khối lượng giao dịch và tính thanh khoản tăng 11 000 lần.
Có thể thấy thị trường lan var của chúng ta cũng đang ở trong giai đoạn giống như Bitcoin thời kỳ đầu, việc mua bán hầu như đều diễn ra thủ công giữa người với người và được thực hiện tại vườn. Khi phát sinh giao dịch thì chỉ có sự chứng kiến của những người tham gia trong ngày hôm đó. Với đời sống công nghệ 4.0 và xu hướng chuyển đổi số, thói quen mua bán này về lâu về dài không có lợi cho cộng đồng. Thử tưởng tượng một ngày nào đó, cộng đồng lan var cũng có những hệ thống thông tin, giao dịch thuận tiện như Binance hay Coinbase. Người mới chơi thì dễ dàng mua, truy xuất thông tin công khai, nhà vườn và người bán thì đăng cây lên đâu cũng có thanh khoản. Thế giới lan var lúc đó sẽ như thế nào nhỉ? Tôi cũng không biết nó sẽ như thế nào, nhưng tôi có thể khẳng định với bạn: lúc đó, 250 tỷ Ngọc Sơn Cước chỉ là muỗi mà thôi.
Nguồn : https://viefam.com
![[Phóng sự] Toàn cảnh hoa Lan Việt Nam số 2](https://lh3.googleusercontent.com/blogger_img_proxy/AEn0k_ttUN8uzwAYAEhvkhlWNKhXYlrASSiyI6IvOCk4WbJZuEuOgiTJyjRM774rFBKn-ym_7WNLLzEHSitajPJA56xrYMyjN3AKR3GqcUeoYvHjrBhc2A=w150-h112-n-k-no-nu)
